کاپ ویسکوزیته، که به انگلیسی “Viscosity Cup” نامیده می‌شود، یک ابزار ساده و پرکاربرد در صنعت برای اندازه‌گیری ویسکوزیته (گرانروی) مایعات است. ویسکوزیته به مقاومت یک مایع در برابر جریان اشاره دارد و اندازه‌گیری آن برای کنترل کیفیت و فرآیندهای تولید در صنایع مختلف بسیار مهم است.
ساختار و عملکرد کاپ ویسکوزیته:
ساختار: کاپ ویسکوزیته به شکل یک فنجان یا ظرف استوانه‌ای کوچک با یک سوراخ در پایین آن ساخته می‌شود. اندازه و شکل سوراخ و همچنین حجم فنجان می‌تواند بر اساس استانداردهای مختلف متفاوت باشد.
عملکرد: مایع مورد نظر در داخل کاپ ریخته می‌شود و زمان لازم برای خروج کامل مایع از طریق سوراخ در پایین کاپ اندازه‌گیری می‌شود. این زمان معیاری از ویسکوزیته مایع است.
انواع کاپ ویسکوزیته:
کاپ زان (Zahn Cup): دارای دسته‌ای است که به کاربر اجازه می‌دهد کاپ را در مایع فرو برده و سپس آن را بیرون بکشد.
کاپ فورد (Ford Cup): شبیه به کاپ زان ولی با طراحی متفاوت و معمولاً بدون دسته.
کاپ داین (DIN Cup): مطابق با استانداردهای DIN (آلمان) ساخته شده است.
کاپ ایزو (ISO Cup): مطابق با استانداردهای ISO ساخته شده است.
کاپ سابلا (Saybolt Cup): برای اندازه‌گیری ویسکوزیته مایعات نفتی و روغن‌ها استفاده می‌شود.
استفاده‌ها:
صنایع رنگ و پوشش: برای اندازه‌گیری ویسکوزیته رنگ‌ها و پوشش‌ها جهت اطمینان از کیفیت و یکنواختی محصول.
صنایع غذایی: برای کنترل ویسکوزیته محصولات غذایی مانند سس‌ها و شربت‌ها.
صنایع شیمیایی: برای اندازه‌گیری ویسکوزیته محلول‌ها و مواد شیمیایی مختلف.
صنایع خودروسازی: برای کنترل ویسکوزیته روغن‌ها و مایعات مورد استفاده در خودروها.
روش انجام آزمایش:
کاپ ویسکوزیته در مایع مورد نظر فرو برده می‌شود تا کاملاً پر شود.
کاپ از مایع بیرون کشیده شده و همزمان با شروع خروج مایع از سوراخ، زمان‌سنج شروع به کار می‌کند.
زمانی که خروج مایع به پایان رسید، زمان‌سنج متوقف می‌شود.
زمان ثبت‌شده با استفاده از جداول و نمودارهای مخصوص به ویسکوزیته تبدیل می‌شود.
نکات مهم:
دمای مایع: ویسکوزیته به شدت به دما وابسته است، بنابراین دمای مایع باید کنترل و ثبت شود.
کالیبراسیون کاپ: برای دقت بیشتر، کاپ ویسکوزیته باید به طور منظم کالیبره شود.
استفاده از استانداردهای مناسب: اطمینان حاصل کنید که کاپ ویسکوزیته انتخاب‌شده مطابق با استانداردهای صنعتی مرتبط با کاربرد شما باشد.
کاپ ویسکوزیته ابزاری ساده ولی بسیار کاربردی است که به صنایع کمک می‌کند تا کیفیت محصولات خود را به طور مداوم و دقیق کنترل کنند.